از نظر تقویم نجومی که اتفاقاً با تقویم شمسی نیز همخوانی کامل دارد تنها چند ساعت با زمان انقلاب تابستانی در نیمکره شمالی کره زمین زمان باقی مانده و در ظهر روز ۳۰ خرداد یا ۲۰ ژوئن نیم کره شمالی زمین وارد فصل تابستان می شود.
البته از نظر نجومی از روز ۲۶ خرداد تا ۵ تیرماه ما بلندترین روزهای سال در نیمکره شمالی زمین را داریم و شامگاه ۳۰ خرداد نیز کوتاه ترین شب و بلندترین روز در نیمکره شمالی زمین می باشد و در روزهای ۳۰ و ۳۲ خرداد با قرار گرفتن نقطه تابش عمودی (مستقیم) خورشید در ساعت ظهر(لحظه اذان ظهر) بر روی خط راس السرطان (عرض جغرافیایی ۲۳ درجه شمالی) که تقریباً از چند صد کیلومتری جنوب بندر چابهار می گذرد سرزمین ایران بیشترین میزان انرژی دریافتی از خورشید را دریافت داشته و صحراهای واقع در مرکز ایران و عربستان و عراق و صحرای آفریقا تبدیل به یک تنور واقعی می شوند.
متاسفانه تابستان امسال کره زمین قرار است تحت تاثیر دو پدیده متفاوت یعنی گرمایش جهانی و النینو گرمترین روزها و ساعت را داشته باشد و رکورد افزایش حرارت زمین حداقل به میزان ۱ تا ۱.۵ درجه سانتیگراد افزایش خواهد یافت.
البته وقتی ما از ۱ تا ۱.۵ درجه افزایش دما صحبت می کنیم منظور افزایش میانگین دما می باشد که این به معنی افزایش دمای بیشینه و افزایش تعداد روزهای فوق العاده گرم سال می باشد که بنا به عرض جغرافیایی و ارتفاع این اعداد در نقاط مختلف دنیا متفاوت است.
بطور کلی مناطق کم ارتفاع واقع در عرض های میانی و کمربند بیابانی جهان همانند اغلب مناطق خاورمیانه و شمال آفریقا( از جمله ایران) بیشترین میزان افزایش دما و در حدود ۳ تا ۵ درجه سانتیگراد را خواهند داشت و از سوی دیگر اقیانوس های مجاور قطب ها بویژه اقیانوس های نیمکره جنوبی به علت تسریع ذوب یخ ها و یخچال های قطبی و ورود آب سرد به این پهنه های آبی شاهد کاهش ۲ تا ۴ درجه ایی دما خواهند بود و میانگین این افزایش و کاهش دماها رقمی در حدود مثبت ۱ تا ۱.۵ درجه سانتیگراد می باشد که نشان دهنده افزایش میانگین دمای کره زمین است.
بدین ترتیب و تا اینجای کار مشخص شد که سرزمین ایران در تابستان امسال شاهد افزایش دما می باشد ولی این افزایش دما در همه نقاط ایران یکسان نیست و برخی مناطق بیشتر از سایر مناطق مستعد افزایش دما می باشند.
در حالت کلی مناطق خشک و بیابانی بیش از مناطق مرطوب و ساحلی استعداد افزایش دما دارند و مناطق کم ارتفاع نیز بیشتر از مناطق مرتفع در معرض گرمای انباشته می باشند و دامنه های جنوبی و آفتابگیر نیز بیش از دامنه های شمالی انرژی خورشید را دریافت می دارند و به همین شکل مناطق جنوبی کشور بیشتر از مناطق شمالی در معرض گرمایش قرار دارند لذا می توان نتیجه گرفت که مناطق بیابانی واقع در مرکز کشور بیشتر از سایر مناطق در معرض افزایش دما هستند و بدین ترتیب پس از بیابان های مرکزی ایران ،سواحل جنوبی کشور بویژه در استان های هرمزگان،بوشهر و خوزستان و مناطق مرتفع مجاور کویرهای داخلی (همانند دامنه های جنوبی البرز و شهرستان دماوند) در رتبه های بعدی قرار دارند.
نتیجه آنکه شهر آبسرد نیز به عنوان یکی از مناطق کوهپایه ایی مجاور با کویر مرکزی ایران در تابستان امسال در معرض افزایش بی سابقه دما می باشد و احتمالاً در تابستان امسال افزایش دمای بین ۲ تا ۳ درجه ایی و افزایش تعداد روزهای با دمای بیش از ۴۰ درجه سانتیگراد به میزان ۱۰ تا ۱۵ روز برای شهر آبسرد دماوند محتمل می باشد و احتمالا ما از هفته دوم تیرماه به بعد باید شاهد روزها و شب های فوق العاده گرمی در منطقه خودمان باشیم که البته این گرما به هیچ عنوان با گرمای پیش بینی شده برای کلانشهر تهران و مناطق جنوبی و قشلاقی استان تهران نظیر رباط کریم و قرچک و ورامین قابل قیاس نیست ولی نسبت به چند سال قبل ما افزایش ملموس و چشمگیری را خواهیم داشت.
این گرمای تابستانه قطعاً می تواند تنش های آبی را در باغات افزایش داده و منجر به خزان زودرس و برگ ریزی و حتی خشک شدن درختان گردد لذا مدیریت مصرف آب بویژه در ماه های تیر و مرداد بیش از پیش لازم و ضروری می باشد.هر چند که در طول تابستان احتمال چند نوبت بارش بی موقع تابستانه نیز وجود دارد که با توجه به تبخیر زیاد اصولاً اثر مثبتی برای منابع آب زیر زمینی نخواهد داشت.
نکته مهم دیگر تداوم گرمای تابستان تا اواسط مهرماه و در عین حال مهیا شدن اثر گذاری پدیده دور پیوند النینو بر روی منطقه ما به شکل بارش های رگباری از اوائل شهریور ماه می باشد که بدین ترتیب در حالیکه از نظر دمایی ما تا اواسط مهرماه حالت شبه تابستانه را خواهیم داشت ولی از نظر بارشی از اوائل شهریور ماه شرائط پائیزه بر منطقه ما حاکم می شود که این خود یک تضاد و ناهنجاری جدی هواشناسی می باشد و در طول یک هفته ما می توانیم بطور متوالی شرائط تابستانی و پائیزی را تجربه کنیم و به قول معروف هوا بین تابستان و پائیز بلاتکلیف خواهد ماند.
حال باید منتظر ماند تا ببینیم امسال گرمایش جهانی و النینو چه شعبده ایی را برای منطقه ما در آستین دارند و چگونه قرار است ما گرمترین تابستان یکصد سال اخیر را از سر بگذرانیم.