چند هفته ایی است که اغلب شبکه های اجتماعی و پیام رسان ها از انواع فیلم های و کلیپ هایی با موضوع افزایش جمعیت مهاجرین افغان در ایران و خطر اشغال نرم ایران توسط مهاجرین افغان پر شده و کلیپ هایی با مضمون مهاجرت دسته جمعی افاغنه به ایران بین کاربران دست به دست می گردد.
جدا از حساسیت های به حق شهروندان ایرانی از افزایش بی ضابطه جمعیت مهاجران افغان و خطرات امنیتی حضور اتباع بیگانه در شهرها و روستاهای کشور این نگرانی در بین اتباع افغان نیز بوجود آمده که آینده آنان در ایران چه خواهد شد؟مهاجرینی که نه در وطن خودشان جایی دارند و نه به هیچ کجای دنیا راهی(!) و ظاهراً دنیای آنان در چارچوب مرزهای ایران به بن بست رسیده است.
حکایت مهاجرین افغان ساکن در ایران حکایت غریبی است،کسانی که در پی یک زندگی بهتر راهی سرزمین غربت شدند و حال که سرزمین خودشان به ثبات رسیده آنها نه در سرزمین خودشان منزلی دارند و نه در سرزمین غربت جایگاهی و عموماً بدون هیچ هدف و چشم انداز روشنی در سختی و مشقت روزگار می گذرانند.
مطابق آمارهای بانک جهانی ارزش واحد پول افغانستان در ۹ ماهه اول سال ۲۰۲۳ رشدی معادل ۹ درصدی داشته که این آمار اعجاب آور بطور قطع نشانه ثبات اقتصادی در کشور افغانستان است ضمن اینکه ثبات نسبی در اقتصاد ضعیف کشور افغانستان فرصتی مناسب را جهت انواع سرمایه گذاری ها در این کشور جنگ زده بوجود آورده و چشم انداز نسبتاً روشنی را در مقابل سرمایه گذاران قرار داده است.
از سوی دیگر نرخ تورم افغانستان طی ۹ ماهه اول سال ۲۰۲۳ منفی ۲ درصد و در گروه مواد خوراکی حدود منفی ۱۲ درصد بود و به عبارت دیگر بسیاری از اقلام خوراکی نسبت به سال گذشته حدود ۱۲ درصد کاهش قیمت داشته و این در حالی است که طی همین مدت مهاجرین افغان ساکن در ایران با تورم حدود ۴۶ درصدی مواجه بودند.
نکته جالب اینجاست که به علت تعداد بسیار زیاد نیروی کار افغان در ایران و رقابت شدید حاکم بر بازار نیروی انسانی و همچنین روزمزد بودن ۹۹ درصد از این نیروهای کار ،میزان افزایش حقوق این نیروها اصلاً با افزایش میزان تورم همخوانی نداشته و اصولاً نیروهای افغان امکان چندانی برای بالا بردن حقوق خود ندارند و به عبارت بهتر هر چه نیروی کار افغانی در ایران بیشتر می شود بازار کار برای آنها محدودتر و امکان افزایش دستمزد پیشنهادی از سوی آنها کم و کمتر می گردد.
البته بسیاری از مهاجرین افغان علت اصلی مهاجرت خود به ایران را نبود شغل و امنیت در افغانستان عنوان می کنند حال آنکه حداقل در دو سال گذشته وضع امنیت افغانستان به مراتب بهتر از قبل شده و به جز حملات جسته و گریخته نیروهای داعش در نقاط دور افتاده جنوب و شرق افغانستان و حملات گاه و بیگاه نیروهای جبهه مقاومت ملی افغانستان در شمال شرق این کشور که آن صرفاً محدود به پاسگاه ها و کاروان های نظامی طالبان می باشد چالش امنیتی دیگری در افغانستان وجود ندارد.
همچنین با توجه به ثبات نسبی اقتصاد افغانستان بتدریج شاهد ظهور علائم اولیه شکوفایی فضای کسب و کار در افغانستان هستیم و این به معنی رشد اشتغال و کاهش نرخ بیکاری در این کشور محروم و جنگزده می باشد.
بدین ترتیب مشخص است که بیش از ۹۸ درصد مهاجرین افغان در واقع پناهندگان اقتصادی هستند و در داخل افغانستان خطری بالفعل آنها را تهدید نمی کند.
از آن سو اغلب ایرانیان بویژه در شهرهای بزرگ از حضور مهاجرین افغان چندان راضی و خشنود نیستند و حداقل در دو سه ماه گذشته جو سنگینی بر علیه حضور مهاجرین افغان در ایران شکل گرفته و حتی در مناطق کارگری و کشاورزی نیز که اقتصاد آنها به حضور افاغنه وابستگی تام و تمام دارد هم بسیاری از ایرانیان نگاه مثبتی به حضور افاغنه ندارند و رشد جمعیت آنها را خطری برای جوامع محلی تلقی می نمایند.
بدین ترتیب بسیاری از مهاجرین افغان به نوعی هم فرصت زندگی در وطن خود را از دست داده اند و هم در سرزمین ایران جایگاه باثباتی ندارند و در عمل تبدیل به بازندگان بازی مهاجرت شده اند!
هنگامیکه که رشد اقتصادی افغانستان از ایران بیشتر و نرخ تورم کمتر باشد خواه ناخواه آنها که در افغانستان صاحب کسب و کاری هستند جایگاه خود را مستحکم می کنند و آنها که در ایران هستند فرصت حضور در یک اقتصاد شکوفا و نوظهور را از دست می دهند و دیر یا زود نیز از اقتصاد ایران و افغانستان حذف می گردند.
جو روانی سنگین حال حاضر در ایران بر علیه مهاجرین افغان اخطاری به این مهاجرین است که هر چه سریعتر به کشور خود برگشته و در روند شکوفایی اقتصاد نوظهور افغانستان شرکت نمایند و از این فرصت بی نظیر بوجود آمده کمال استفاده را ببرند.