این روزها که برای اولین بار شهرستان دماوند هم به جمع شهرهای آلوده استان تهران پیوسته و مدارس این شهرستان نیز به شیوه صورت غیر حضوری تشکیل می گردد این سئوال برای اغلب شهروندان دماوندی بوجود آمده که چرا هوای دماوند اینگونه آلوده شده و عامل اصلی آلودگی هوای شهرستان دماوند چیست؟
قبل از ورود به این بحث باید به این نکته توجه داشت که میزان آلودگی هوا در همه نقاط شهرستان دماوند یکسان نبوده و آلودگی اعلامی مربوط به نقاط خاصی از شهرستان بوده و در مقابل ، برخی از نقاط دیگر این شهرستان مطلقاً با آلودگی هوا مواجه نیستند.
بررسی های میدانی نشان دهنده آن است که ما هر چه از غرب شهرستان دماوند به سمت شرق آن حرکت می کنیم از میزان آلودگی هوا کاسته می شود.بدین ترتیب ما بیشترین میزان آلودگی هوا را در دو منقطه گیلاوند و رودهن و کمترین میزان آلودگی هوا را در روستاهای واقع در محور دلیچایی (کهنک،یهر،لی پشت،مومج،دهنار و هویر)شاهد هستیم.
نکته جالب توجه اینجاست که روستاهای واقع در حاشیه رودخانه تاررود بویژه در مناطق جنوبی تر و حتی مناطق تقریباً خالی از سکنه نزدیک سد ماملو دارای هوای بسیار آلوده می باشند که نشان دهنده انتقالی بودن این آلودگی هوا می باشد.
در روزهایی که کلانشهر تهران با پدیده وارونگی هوا و آلودگی مواجه است بخش بزرگی از این هوای آلوده تحت تاثیر بادهای ضعیف غربی به شکل خزنده به سمت دشت ورامین رانده شده و سپس بخشی از این آلودگی تحت تاثیر نسیم دشت به کوه وارد دره جاجرود شده و بتدریج راه خود را به سمت بالا و منطقه ماملو گشوده و وارد مناطق پردیس و بومهن و رودهن می شود.
همین هوای آلوده انتقالی از دشت ورامین و تهران به علت نداشتن راه فرار و انباشته شدن در میان کوه ها،کل منطقه پردیس و بومهن و رودهن و گیلاوند را در بر گرفته و به همراه آلودگی های محلی باعث کاهش کیفیت هوا در مناطق غربی شهرستان می شوند.
این هوای آلوده به علت قرار گرفتن در کانال باد شرق دماوند که از شمال به ارتفاعات البرز و از جنوب به ارتفاعات قره قاج محدود است به سمت شرق شهرستان رانده شده و بتدریج از غلظت این آلودگی هوا کاسته می شود و تقریباً این آلودگی انتقالی بر فراز دشت هومند آبسرد بصورت کامل از بین رفته و فقط مقدار اندکی از این آلودگی هوا امکان رسیدن به شرقی ترین نقطه شهرستان را دارد و به همین دلیل است که میزان آلودگی مناطقی نظیر رودهن و گیلاوند چندین برابر روستاهای جابان و سربندان و چند ده برابر روستاهای محور دلیچایی می باشد.
البته جدا از عوامل طبیعی نظیر جهت وزش باد غالب و شکل قرارگیری کوه ها و دره ها ، یکی از دلایل انتقال آلودگی هوای تهران به سمت دماوند نبود پوشش گیاهی متراکم و جنگلی در مسیر این هوای آلوده از یک سو و بسته شدن کانال های تخلیه آلاینده ها در منطقه پردیس بوسیله برج های مسکونی می باشد.
همچنین اغلب مراکز آلوده کننده محلی هوا نظیر صنایع و برخی معادن در محدوده همسایگان غربی و جنوب غربی شهرستان دماوند یعنی نواحی صنعتی جاجرود و کمرد و خرمدشت و باغکمش و مناطق صنعتی شهرستان پاکدشت قرار دارند و خواه ناخواه آلودگی های تولیدی آن مناطق تحت تاثیر بادهای غربی و جنوبی راهی شهرستان دماوند می گردد.
یکی دیگر از عوامل آلوده کننده هوای غرب شهرستان که تاکنون از نظرها مخفی مانده، مرکز دفن زباله گندک می باشد که سالیانه حجم زیادی از گاز متان را وارد هوای شهرستان دماوند نموده و در برخی از موارد نیز بواسطه کندسوزی متان ( بویژه در فصل تابستان) و یا آتش بوجود آمده توسط انسان شاهد زباله سوزی و ایجاد دود و بوی بسیار نامطبوع در آن منطقه و مناطق مجاور آن هستیم.
به هر روی بنظر می رسد که این روزها آب و هوای غرب شهرستان دماوند بواسطه آلودگی انتقالی از تهران و پاکدشت و جاجرود و کمرد و پردیس دیگر کیفیت سابق را ندارد و اگر از همین حالا فکر چاره ایی برای این موضوع نکنیم احتمالاً تا چند سال دیگر بخش غربی شهرستان دماوند تبدیل به یکی از آلوده ترین مناطق استان تهران خواهد شد.