قرار بود پائیز ۱۴۰۲ از نظر بارش ، پائیزی رویایی باشد ولی تا اینجای کار که پائیز ۱۴۰۲ فقط یک کابوس وحشتناک از گرمای غیر نرمال و کم بارشی بوده…!
بطور معمول پائیز و زمستان در سالهای النینو در ایران به علت افزایش دمای آب اقیانوس های تامین کننده رطوبت سامانه های بارشی فعال در منطقه خاورمیانه و شمال آفریقا پر بارش هستند ولی گویا گرمایش جهانی تمام پیش بینی ها را به هم زده است.
برای اینکه در یک منطقه بارش رخ دهد بطور کلی دو پارامتر هم زمان رطوبت و سرما مورد نیاز است و در سالهای النینو هوای گرم و مرطوب جنوبی در برخورد با هوای سرد شمالی در منطقه ما باعث بارشهای فراوان باران و برف می شوند ولی امسال به علت گرمای غیر معمول حتی هوای مناطق قطبی بویژه در شمال اقیانوس اطلس هم گرمتر از نرمال بوده و به عبارتی منطقه ما هر چند تحت تاثیر هوای گرم و مرطوب جنوبی است ولی خبری از هوای سرد شمالی نیست و یک چرخ این دوچرخه فعلاً مفقود می باشد.
البته در سالهای لانینا نیز به علت تسلط هوای سرد و خشک شمالی و نبود امواج گرم و مرطوب جنوبی ما با کاهش بارش در منطقه مواجه می شویم ولی تاکنون سابقه نداشته که ما در سال النینو دچار خشکسالی شویم و این باعث تعجب کلیه کارشناسان هواشناسی شده و به قول معروف سرکه انگبینی که قرار بود داروی صفرا باشد خود باعث افزایش صفرا شده است!
نکته جالب توجه این است که اغلب مراکز معتبر هواشناسی و کارشناسان بین المللی به علت بروز این پدیده عجیب که هم اکنون منطقه خاورمیانه و شمال آفریقا،مرکز آسیا و مرکز و غرب ایالات متحده و حتی بخش های نزدیک به قطب شمال را تحت تاثیر منفی خود قرار داده از هرگونه اظهارنظر برای سه ماه پیش رو خودداری می کنند و حتی پیش بینی های میان مدت نیز با عدم قاطعیت منتشر می شوند.
حال اگر خوشبین باشیم و این خشکسالی را مطابق الگوی نرمال بارش ها در منطقه خاورمیانه که معمولاً پائیز خشک و کم بارشی دارد در نظر بگیریم بارش ها باید از اواسط دی ماه به حالت نرمال و حتی فرانرمال تغییر وضعیت بدهد و اگر بدبین باشیم منطقه ما برای یک دوره حداقل ۴ ساله وارد یکی از بدترین خشکسالی های چند دهه اخیر خواهد شد.
با نگاهی گذرا به سال های قبل کاملاً مشخص است که در سالهای النینو بارش های پائیزی بسیار بیشتر از نرمال است و این در حالی است که امسال علیرغم وقوع پدیده النینو در اقیانوس آرام خبری از شروع بارش ها نیست هر چند که بصورت نرمال ، بارش های زمستانه در کشور ما معمولاً از اواسط ماه ژانویه شروع می شود و حتی در خشک ترین سالها نیز دی ماه و بهمن ماه پربارش ترین ماه های سال هستند و اوج تاثیرات النینو نیز معمولاً در اسفند و فرودین بروز می کند ولی آنچه که مسلم است این ناهنجاری غیر طبیعی در بارش ها حتی با النینو نیز به روال عادی خود برنگشته و این نگران کننده است.
ولی علت این ناهنجاری در بارش چیست؟
در این بین بسیاری از کارشناسان گرمایش جهانی ناشی از انباشت گازهای گلخانه ایی را عامل اصلی اختلال در رژیم بارش ها و حتی وقوع سیل و خشکسالی های غیرقابل پیش بینی می دانند و کشورهای تولید کننده کربن و گازهای آلاینده را مقصر این فاجعه جهانی معرفی می کنند.
فراموش نکنیم که ایران یکی از ده کشور تولیدکننده گازهای گلخانه ایی در جهان است و انگشت اتهام در گرمایش جهانی علاوه بر چین و هند و ایالات متحده به سوی ایران هم نشانه رفته است و لذا ما نمی توانیم خود را در بروز ناهنجاری های اقلیمی بی گناه بدانیم.