در حالیکه هنوز هیچ آمار رسمی و دقیقی از تعداد اتباع خارجی( عموماً افغان) در کشور ایران وجود ندارد مدیرکل امور اتباع و مهاجرین خارجی وزارت کشور از حضور تعداد تقریبی پنج میلیون مهمان افغانستانی از طیف‌های مختلف در کشور خبر داد.
البته توزیع مکانی این تعداد از مهاجرین در همه جای کشور یکسان نیست و در برخی مناطق نظیر شهرستان دماوند بسیار چشمگیر بوده و حتی توزیع مکانی این مهاجرین در نقاط مختلف شهرستان ما نیز یکسان نبوده و شهر آبسرد میزبان تعداد بسیار زیادی از مهاجرین افغان می باشد و هر چند که آمار دقیقی از تعداد این اتباع در شهر آبسرد و حومه نیز وجود ندارد ولی با نیم نگاهی به مردم کوچه و خیابان به راحتی می توان دریافت که به ازاء هر ایرانی دو نفر تبعه افغانستان در شهر ساکن است و این نسبت در بین دانش آموزان به رقم یک دانش آموز ایرانی در مقابل سه دانش آموز افغان بالغ می گردد.
در همین رابطه صادق رضا دوست روز دوشنبه در حاشیه همایش مدیران کل امور اتباع استانداری‌های جنوب کشور افزود: بعد از تحولات مردادماه سال گذشته کشور افغانستان حدود یک میلیون و ۶۰۰ هزار نفر از اتباع این کشور وارد ایران شدند که بخشی از آنها را نخبگان افغانستانی تشکیل می‌دهند.
وی با بیان اینکه جمهوری اسلامی از دیرباز میزبان خوبی برای آورگان و مهاجران افغانستانی و سایر کشورهای دیگر بوده است اظهار کرد: افغانستانی‌ها بیش از۴۰ سال است که مهمانان جمهوری اسلامی ایران هستند و تلاش شده خارج از عرف‌های بین المللی با محبت، روی باز و با رویکرد بسیار خوب از آنها پذیرایی شود.
رضا دوست تاکید کرد: مهمان نوازی مردمان ایران باعث شده که اتباع افغانستانی در این سال‌ها در این کشور بمانند.
وی با اشاره به اجرای طرح سرشماری سال‌های ۹۵ و ۹۶ اتباع افغانستانی و یا کسانی که اوایل امسال وارد ایران شده اند گفت: این طرح سرشماری با هدف بازشماری و به روز شدن اطلاعات، ساماندهی، شناسایی و برنامه ریزی برای اتباع افغانستانی جدید انجام شده است.
مدیرکل امور اتباع و مهاجرین خارجی وزارت کشور ادامه داد: بسیاری از اتباع افغانستانی که بعد از تحولات جدید این کشور وارد ایران شده اند شرایط لازم برای تحصیل را نداشتند و تلاش شد در کنار تامین امکانات آموزشی نیاز آنان به خدمات بهداشتی و پزشکی، اسکان، اشتغال و معیشت نیز تامین شود.
رضا دوست گفت: براساس سرشماری انجام شده حدود ۲میلیون و ۶۰۰ هزار نفر از اتباع افغانستانی بازشماری و شناسایی جدید شده و به آنها برگه‌های موقت اقامت جمهوری اسلامی (برگه حضور موقت در کشور) داده شده و تا ۳۰ دیماه حضور، اقامت و برخی خدمات ارائه شده به آنها قانونی و موجه است و می‌توانند در کشور حضور داشته باشند.
وی یادآور شد: پس از آن مقدمات کار برای ارجاع این گروه از اتباع به کمیسیون ساماندهی برای تصمیم گیری در مورد آنها انجام می‌شود براین اساس همه اتباعی که در کشور مشغول به کار هستند و زندگی دارند می‌مانند و برخی دیگر که شرایط لازم را ندارند هرچند جمعیت آنها بسیار کم است به کشور خود بازمی‌گردند.
مدیر کل امور اتباع و مهاجرین خارجی وزارت کشور ادامه داد: با وجود اطلاع رسانی لازم برای مشارکت درطرح سرشماری اتباع افغانستانی و۲ بارتمدید اجرای این طرح اما همچنان برخی از اتباع به ما و طرح سرشماری اعتماد نکرده و در این طرح شرکت نکردند که این افراد بعنوان تبعه غیرمجاز شناخته شده و باید کشور را ترک کنند.
وی یادآور شد: با این وجود اگر درهمین بازه زمانی نیز مشخص و ثابت شود فردی شرایط مشارکت در سرشماری را نداشته بازهم در زمینه ثبت اطلاعات او همکاری لازم انجام می‌شود.
به گفته رضا دوست در ۹ ماه گذشته ۴۰۰ هزار نفر از اتباع افغاستانی که شرایط لازم برای ماندن در کشور را نداشته اند به صورت داوطلبانه به کشور خود بازگشتند؛ البته این جمعیت سیال است.
وی با اشاره به‌اینکه سازمان‌های بین المللی برای بازگشت داوطلبانه اتباع افغانستانی امتیازاتی در نظر گرفته است گفت: طی ۱۵ روز گذشته جلسه چهارجانبه ای با حضور جمهوری اسلامی، مسئولان افغانستانی و پاکستانی و کمیساریای عالی سازمان ملل متحد برای ایجاد زمینه بازگشت کسانی که شرایط بازگشت دارند برگزار شد.
وی با بیان اینکه با تلاش جمهوری اسلامی امکان تحصیل برای همه اتباع خارجی فراهم است گفت: تا قبل از تحولات کشور افغانستان ۵۵۲ هزار دانش آموز از این کشور در کنار دانش آموزان ایرانی مشغول به تحصیل بودند و امروز بعد از تحولات این کشور پیش بینی می شود این جمعیت به ۷۰۰ هزار نفر برسد.
مدیرکل امور اتباع و مهاجرین خارجی وزارت کشور ادامه داد: همچنین از حدود ۱۵۰ هزار دانشجوی خارجی ۵۷تا ۵۸ هزار دانشجوی اتباع افغانستانی در کشور حضور دارند و آنهایی که سواد نداشتند نیز از امکانات سواد آموزی بهره مند شدند.
وی یادآور شد: افزون براین برای ۱۵۰ هزار نفر از اتباع افغانستانی دفترچه سلامت صادر شده و مانند همه ایرانیان از خدمات درمانی رایگان بهره مند هستند.
مدیرکل امور اتباع و مهاجرین خارجی وزارت کشور اضافه کرد: جمهوری اسلامی با حداقل اعتبارات و کمک‌های بین المللی بدون هیاهو و سر و صداهای بین المللی برای ایجاد زمینه مناسب زندگی برای اتباع افغانستانی تلاش کرده است اما هستند کشورهایی که برای پذیرایی از تنها ۱۰۰ تا ۲۰۰ هزار نفر مهاجر کارهای تبلیغاتی فراوانی انجام می‌دهند.