ضرورت تغییر الگوی کشت باغی در منطقه آبسرد/از امروز باید برای دوران کم آبی آماده شد

این روزهای خبرهای مربوط به کم آبی و خشکسالی تیتر اول همه رسانه های خبری بوده و کم کم مردم در بسیاری از نقاط کشور معنی و مفهوم کم آبی و خشکسالی ممتد را با تمام وجود درک می نمایند.

مطابق آخرین داده های مرکز ملی اقلیم و مدیریت بحران خشکسالی فقط در فروردین ۱۴۰۱ کسری میزان بارش ها در استان تهران حدود ۳۸ درصد بوده که با توجه کسری بارش های زمستانه این رقم در ۶ ماهه اول سال آبی جاری( اول مهر ۱۴۰۰ تا  31 شهریور ۱۴۰۱) رقمی بیش از ۵۰ درصد را بالغ می گردد و این به معنی خشکسالی شدید تا خیلی شدید می باشد.
بی آبی خطری نیست که ما بخواهیم و یا بتوانیم آن را نادیده بگیریم و دیر یا زود عفریت تغییر اقلیم و خشکی مطلق دامنگیر منطقه ما نیز می گردد، کمااینکه هم اکنون نیز دشت هومند آبسرد با افت سالیانه بیش از دو متر سطح آب های زیر زمینی رکورددار استان و حتی کشور بوده و اگر بافت مستحکم خاک این دشت نبود امروز بخشی از این دشت دچار فرونشست شدید شده بود.

سالهاست که در منطقه آبسرد کشت محصولات جالیری و صیفی که اصولاً محصولاتی آب دوست هستند رواج دارد و همین الگوی کشت غلط و روش آبیاری غرقابی باعث کاهش شدید سطح آب منطقه شده اس،از سوی دیگر عمده تولید محصولات باغی در آبسرد و حومه به محصولاتی آب دوست چون سیب و هلو و گردو و گیلاس و آلبالوی پیوندی اختصاص یافته است.

با این مقدمه و با توجه به وضعیت بازار فروش محصولات کشاورزی و با نیم نگاهی به بحران آب در منطقه آبسرد ضرورت تغییر الگوی کشت بیش از پیش احساس می گردد.

در اغلب کشورهای جنوب اروپا با توجه به کم بودن مقدار خاک و علیرغم بارندگی نسبتاً مناسب زمستانه و بهاره باغداران به کشت محصولات کیفی و با ارزش افزوده بالا نظیر زیتون و انگور روی آورده اند و در این بین انگور به عنوان سلطان میوه ها دارای بالاترین سهم کشت در اروپای جنوبی می باشد.

در خاورمیانه نیز که مهد و زادگاه درخت انگور می باشد کشوری مثل ترکیه تمام تمرکز خود را بر روی تولید این محصول پر مصرف و راهبردی قرار داده است و کشت سایر محصولات به استثناء فندق (در مناطق شمالی) و زیتون (در مناطق جنوبی) را محدود کرده است.

در ایران نیز بسیاری از مناطق نسبتاً پر آب شمال غرب کشور به تولید این محصول اختصاص یافته و استان های آذربایجان های غربی و شرقی،کردستان و زنجان مرکز تولید این میوه پر مصرف می باشند.

برخلاف اغلب میوه ها تقریباً از تمام قسمت های انگور در تمام طول فرایند رشد می توان استفاده کرد بنحویکه از برگ تازه،غوره،میوه رسیده و میوه خشک شده( کشمش و مویز) برای مصارف غذائی و تازه خوری می توان انواع استفاده ها را نمود ضمن آنکه برگ های این درخت نیز قابلیت مصرف خوراکی داشته و حتی به عنوان خوراک دام نیز می توان از آن استفاده کرد.

انگور بسته به نوع و واریته آن تقریباً در اغلب نقاط ایران از جلگه های مرطوب حاشیه دریای کاسپین گرفته تا کویرهای خشک مرکزی ایران و از مناطق کم ارتفاع داخلی تا مناطق کوهستانی سردسیر غرب کشور کشت می گردد و شاید بتوان گفت ایران دارای بیشترین انواع واریته های انگور در سطح جهان می باشد.

بزرگترین مزیت انگور به عنوان درخت جایگزین در تغییر الگوی کشت مقاومت عجیب آن در مقابل تنش های دمائی و کم آبی می باشد.
درخت انگور مشروط بر اینکه در فصل رویش دچار یخبندان نگردد می تواند تا دمای منفی ۲۰ درجه زیر صفر را به راحتی تحمل نموده و حتی در صورت سرمازدگی شدید نیز قابلیت بازسازی فوری خود از طریق ریشه ها را دارد ضمن در مناطق سردسیر باغداران اطراف بدنه درخت را تا حدود نیم متر با خاک و یا خاک مخلوط با کود پوسیده دامی می پوشانند.

البته با توجه به اینکه دمای جوانه زنی این درخت در  محدوده ۱۵ تا ۲۰ درجه سانتیگراد می باشد و این دما اصولاً در منطقه ما مربوط به دمای اواخر فروردین و اوائل اردیبهشت ماه می باشد لذا عملاً امکان آسیب جوانه ها بواسطه یخبندان طولانی مدت منتفی می باشد.
همچنین در روش کشت داربستی بویژه در مناطق خشک احتمال پوسیدن و از بین رفتن میوه به صفر می رسد. 

از نظر بازار خرید و مصرف نیز انگور نسبت به بسیاری دیگر از محصولات دیگر بازار بهتری داشته و در قیاس با محصولاتی نظیر هلو و آلو از ماندگاری بیشتر و نسبت به انواع سیب از قیمت بسیار بهتری برخوردار بوده و تقریباً همانند آلبالو و گیلاس می باشد.

هر چند که از نظر قیمت و میزان محصول تولیدی، انگور به هیچ عنوان با گردو قابل قیاس نمی باشد ولی مقاومت درخت انگور به کم آبی و سرمای بهاره به مراتب از درخت گردو بیشتر است و حتی به فرض سرمازدگی بهاره نیز باز هم امکان جوانه زنی مجدد از ریشه ها و حتی باردهی انگور وجود دارد.

بازار فروش انگور از زمان غوره بودن محصولات شروع و پس از پایان فصل تازه خوری امکان عرضه آن در بازار به سهولت امکانپذیر است ضمن آنکه محصولات جانبی انگور نظیر برگ مو،کشمش و مویز،آب غوره،آب انگور و سرکه نیز به تناسب فصل قابل عرضه به بازار می باشد.

البته تولید انگور دردسرهای خاص خود را هم دارد چرا که تولید انگور در روش های خوابیده و بوته ای بازده کمی داشته و اتلاف محصول در آن زیاد است و لازم است که کشت بصورت ایستاده و ترجیحاً داربستی انجام گیرد.

نکته مهم و قابل توجه در رابطه با توسعه کشت انگور در دشتی نسبتاً سرد و مرتفع همانند دشت آبسرد انتخاب واریته های مناسب مناطق سردسیر نظیر انواع بیدانه های پرلیت (نژاد فرانسوی) و یا واریته های کشت شده در استان های زنجان و آذربایجان های غربی و شرقی و کردستان می باشد. 

شاید مهمترین ویژگی درختان انگور همان مقاومت آنها به کم آبی و تنش های دمائی (سرما و گرما) می باشد و به همین دلیل شاید آینده کشاورزی دشت هومند آبسرد در سالهاینه چندان دور به این گیاه وابسته گردد.

نوشته ایجاد شد 750

2 دیدگاه در “ضرورت تغییر الگوی کشت باغی در منطقه آبسرد/از امروز باید برای دوران کم آبی آماده شد

    1. با سلام
      این حکایت آب فروشی شده حکایت استخوان ماهی تو گلو
      نه در میاد و نه فرو می ره

      در واقع ما در منطقه آبسرد یک مافیای آب داریم که مستقیم بوسیله برخی از سرپرست های چاه ها،میراب ها و ماشین های حمل آب مدیریت میشه و اینها هستند که شبکه آب فروشی را ایجاد کرده اند.

      ریشه این ماجرا هم در قاعده من در آوردی هر ۱۰۰ متر زمین یک دقیقه آب است
      در اصل سهم هر ۱۰۰ متر زمین بیش از ۵ دقیقه آب( بسته به موقعیت و عمق و بازدهی چاه) می باشد ولی یک قاعده من در آوردی این سرپرستان چاه درست کرده اند و برای هر ۱۰۰ زمین یک دقیقه آب داده اند و الباقی در چاه باقی می ماند جهت آب فروش ها و دلال های آب!

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *