مطلب زیر به قلم دکتر حسن رودگری مدیر پژوهش سازمان نظام پزشکی نگاشته شده و عیناً بازنشر می گردد.
سازمان جهانی بهداشت (WHO) در حال ردیابی دو سویه (واریانت) جدید BA.4 و BA.5 اُمیکرون است که سکانسهای (توالی ژنی) آنها به تازگی در دیتابیس ( پایگاه داده ) جهانی GISAID ثبت شده است. در حال حاضر تنها چند دوجین از این دو سویه گزارش شده است که به گفته WHO کماکان زیر مجموعه اُمیکرون هستند. WHO هنوز از میزان سرایتپذیری و بیماری زایی این دو زیرسویه چیزی اعلام نکرده است. این در حالی است که BA.1 و بخصوص BA.2 عامل موجهای اخیر کرونا در اروپا و آسیا و همچنین امریکا بوده است.
نهاد امنیت سلامت انگلستان (UKHSA) عنوان کرد که موارد BA.4 در آفریقای جنوبی، اسکاتلند، انگلیس، بوتسوانا و دانمارک در ماه ژانویه تا مارس ۲۰۲۲ (دی تا اواسط فروردین) کشف شده بود، اما تمامی موارد BA.5 تا به حال در آفریقای جنوبی بوده است. این دو سویه در افراد ۳۰ تا ۵۰ سال گزارش شده که اتفاقاً واکسیناسیون کامل داشتند ولی علائم خفیفی از کووید۱۹ را تجربه نمودند.
در حال حاضر سوش غالب انگلستان (حدود ۹۴٪ موارد) و اکثر کشورهایی که موج جدید کرونا را تجربه میکنند BA.2 میباشد. یک مقاله از دانشگاه کینگز کالج لندن (KCL) که در مجله Lancet درج شده میگوید که افرادی که سه دوز واکسن گرفته بودند ۲۵٪ کمتر از سویه دلتا در مقابل اُمیکرون BA.2 در بیمارستان بستری شدند و دوران بیماریشان نیز حدود ۴ روز بوده است، اما کسانی که دوز بوستر نگرفته بودند حدود ۸ روز در اثر اُمیکرون و ۱۰ روز در اثر دلتا دوره بیماری با علامت داشتند. شیوع مجدد کرونا در کشورهایی که پروتکلها را تخفیف دادند باعث شد که مسئولان بهداشت انگلستان از دولت برای اجباری شدن دوباره ماسک و برگشت برخی پروتکل های دیگر درخواست کنند، چون سرعت انتقال و واگیری زیر سویههای جدید بسیار بیشتر از سابق است و افزایش حجم ابتلا در جامعه منجر به فشار عدیده بر مراکز درمان و بهداشت خواهد شد که این میتواند خطرزا باشد. هرچند دولت انگلستان کماکان بر طرح زندگی مسالمتآمیز با کووید۱۹ تأکید دارد و با بازگشت پروتکل ها و قرنطینه موافقت نکرد. این در حالی است که طبق پیشبینی پژوهشگران، میزان بستری ناشی از کرونا در انگلستان از میزان مشابه در سال گذشته نیز بالاتر رفته است.
نتیجه میگیریم اطلاعات موجود حاکی است که زیر سویههای جدید اُمیکرون خیلی سریع تر از سویه غالب BA.1 و BA.2 نیستند و اشکال بالینی جدیدی نیز ندارند لذا خبرسازی و ایجاد وحشت در جامعه جایگاهی ندارد، هر چند انباشت مبتلایان که مبتلا به اقسام کم خطرتر اُمیکرون باشند، میتواند منجر به تولید انبوه مراجعه به بیمارستانها و بستری شود که برای کارایی دستگاههای تشخیص و درمان و بیمارستانها خطرناک بوده و میتواند آنها را فلج نماید. دولتها نیز باید توجه داشته باشند که در پاندمی دو چیز است که میتواند خطرساز باشد، یکی تغییر رفتار در قدرت همهگیری و شدت بیماری زایی ویروس کووید۱۹ و دومی ظرفیت و قدرت پاسخگویی مراکز بهداشت و درمان به امواج اپیدمی است.
لذا هرچند در اثر جهشهای مکرر و سیر پاندمی اکنون با سویههای کمتر کشنده اُمیکرون در جهان مواجه هستیم و سایر واریانتهای خطرناک مثل آلفا، بتا و دلتا از رونق افتادهاند اما قدرت انتشار سریع اُمیکرون و زیر سویههای آن میتواند منجر به آمار ابتلای بالا و هجوم به مراکز درمانی و افزایش نرخ بستری شود که این میتواند باعث زمینگیری مراکز و کادرهای درمان شده و خطرآفرین شود.
بنابراین دولتها باید در کاهش پروتکلها و بازگشایی خدمات و مدارس احتیاط لازم را براساس پیشبینی و محاسبات اپیدمیولوژیستها حتی بهصورت منطقه ای داشته باشند.
از نکات مهم دیگر تکمیل دوز بوستر در جامعه و درنظر گرفتن دوز چهارم برای گروهها و سنین پرخطر میباشد.