آنچه که در این مطلب به حضور مخاطبین گرامی تقدیم می گردد بخش دوم مطلب «ما تا چه اندازه برای مقابله با تغییرات اقلیمی آمادگی داریم» می باشد که بخش اول آن در تاریخ ۱۲ تیرماه سال جاری در این پایگاه خبری منتشر شده بود:
تحولات آب و هوایی در چند سال گذشته آنقدر سریع و شگرف بودند که به جرات می توان گفت که پیش بینی این نحولات حتی ۱۰ سال پیش محال بودند و اگر قرار باشد که تغییرات اقلیمی با همین سرعت و کیفیت ادامه پیدا کنند حتی می تواند منجر به تغییر ۱۸۰ درجه ایی اقلیم ها گردند.
برای مثال گسترش آب و هوای موسمی هند تا دامنه های جنوبی البرز و ریزش باران های موسمی بسیار سنگین و سیل آسا که فقط طی چند ساعت به اندازه چند ماه بارش را در آن منطقه موجب شده اگر در سالهای بعد نیز تکرار شود می تواند مقدمه ایی برای تغییرات اقلیمی باشد و با توجه به گستردگی فعالیت های بارشی موسمی در جنوب شرق کشور تکرار آن در سالهای آینده می تواند تمامی چشم اندازهای طبیعی کنونی جنوب شرق ایران را تغییر داده و بیابان های خشک و لم یزرع جنوب شرق ایران را را تبدیل به استپ های گرمسیری (ساوانا) و جنگل های تنک گرمسیری و چیزی شبیه مناطق مرکزی هندوستان نماید و در مناطق مرتفع تر نظیر مرکز کرمان و شمال هرمزگان چشم اندازهای جنگلی را بوجود آورند و در عوض دشت های خنک و سرسبز شمال غرب و غرب کشور تبدیل به بیابان های بی آب و علف شده و آنچه که امروز در سیستان و بلوچستان می بینیم را در آینده نچندان دور در همدان و لرستان و زنجان و حتی آذربایجان و کردستان مشاهده کنیم.
البته تعمیم شرائط خاص تابستان امسال به سال های آینده کار چندان درستی نیست چرا که اقلیم مناطق یک شبه تغییر نمی کند و تغییر اقلیم فرایندی طولانی مدت و نیازمند تکرار در چندین سال پی در پی می باشد.
در این بین پیش بینی آینده اقلیم شهر آبسرد دماوند واقع در دامنه های جنوبی رشته کوه البرز مرکزی بسیار مشکل است چرا که حداقل تجربه چند سال اخیر نشان داده که هر ساله هم بارش ها در منطقه ما کمتر از سال قبل بوده و هم اینکه دمای هوا سال به سال افزایش داشته و به نوعی منطقه ما در معرض یک تغییر بزرگ آب و هوایی می باشد.
البته قدرت نمایی بارش های موسمی امسال در منطقه ما حداقل این خوش بینی را در برخی از افراد بوجود آورد که شاید تغییرات اقلیمی برای منطقه ما آنقدرها هم که بنظر می رسد بد و ناامید کننده نباشد و شاید همین بارش های موسمی(در صورت تکرار در سالهای آینده) اندکی از خشکی منطقه ما بکاهد که البته این یک قضاوت اشتباه و ساده انگاری بیش نیست و شاید اوضاع آنگونه که ما فکر می کنیم پیش نرود و گرما و خشکی، منطقه ما را واقعاً غیرقابل سکونت نماید.
اما وظیفه ما به عنوان ساکنین این منطقه چیست و ما چگونه می توانیم جلوی این تغییر بزرگ را بگیریم؟
پاسخ این است که جلوگیری از فرایند تغییر اقلیم نیازمند یک عزم همگانی در سراسر جهان می باشد چرا که تغییر اقلیم یک پدیده جهانی و فرامرزی است و مردم یک شهر یا منطقه و یا حتی یک کشور ولو به پر جمعیتی چین و یا به وسعت روسیه باز هم نمی تواند جلوی این تغییر را بگیرد ولی می تواند آن را کند کرده و حداقل فرصت تطبیق را با شرائط جدید را به انسان ها بدهد.
شاید مهمترین کاری که ما می توانیم در منطقه خودمان انجام دهیم حفظ اندک ذخایر آب منطقه و مدیریت مصرف آب بویژه در بخش کشاورزی می باشد.
منطقه ما اقلیمی کوهستانی دارد ولی این اقلیم کوهستانی به معنی پر آبی نیست.
منطقه آبسرد درست در میانه نقطه برخورد آب و هوای سرد کوهستانی و گرم و خشک بیابانی قرار دارد و به همین علت است که اقلیم منطقه ما به نوعی سرد و خشک محسوب می شود و اختلاف دمای تابستان و زمستان در این منطقه فوق العاده زیاد است.
منابع آب های تجدیدپذیر دشت های شرق شهرستان دماوند بیش از آنکه ورودی داشته باشند خروجی دارند و این به معنی کم آبی منطقه و در نهایت نابودی باغات و مزارع در این شهرستان می باشد.
فرقی نمی کند ،شما چه باغدار بومی و قدیمی منطقه باشید یا از مالکان ویلاهای لوکس ، به خوبی می دانید که بدون آب نه اثری از باغ می ماند و نه آثاری از ویلاهای لوکس چند ده میلیاردی پس حفظ آب یعنی حفظ دارائی همه!
آبیاری سنتی و غرقابی بوسیله کشاورزان و باغداران و چمن کاری و گل کاری و پر کردن استخرهای شنا با آب گران بها در ویلاها عملاً حرکت در راستای نابودی منطقه و به تبع کاهش ارزش املاک می باشد.
تغییر الگوی کشت دومین کاری است که می تواند سرعت تغییرات اقلیمی در منطقه را کاهش داده و یا به عبارت بهتر اندکی آثار سوء تغییرات اقلیمی را کاهش دهد.
هم اکنون بیشترین میزان مصرف آب در منطقه ما مربوط به کشت های جالیزی شامل خیار،کدو،لوبیا و نخود فرنگی و گل گلایول می باشد که با تناوب آبیاری سه روزه و راندمان پائین تبدیل به خوره آب های منطقه آبسرد شده اند.
رکورد دوم در بیشترین آب مصرفی مربوط به گل کاری و چمن کاری محوطه ویلاها می باشد که هر چند دارای تناوب آبیاری هر روزه هستند ولی به علت وسعت نسبتاً کم در مقام دوم بیشترین حجم آب مصرفی قرار دارند.
سومین رکورد دار مصرف آب در منطقه ما باغات محصولات هسته دار نظیر سیب( تابستانه و پائیزه) ،هلو ،گلابی ،آلو ،گیلاس و آلبالو هستند که با تناوب آبیاری هر هفته و سطح زیر کشت زیاد آب زیادی مصرف می نمایند.
گردو هر چند توانائی بالای در برابر خشکی و کم آبی دارد ولی برای به دست آوردن محصولی با کیفیت و بازار پسند نیاز به آبیاری منظم و پر حجم دارد که البته اگر این محصول دچار سرمازدگی نشود می تواند گزینه مناسبی برای کشت در منطقه باشد ضمن آنکه سایه انداز آن باعث کاهش دمای محیط می گردد.
گندم و جو به علت نیاز آبی نسبتاً اندک و برداشت شدن محصول در تیر و مرداد و آبیاری نشدن زمین های تحت کشت آنها از اواسط تیرماه جزء محصولاتی هستند که می توانند گزینه مناسبی برای سایر کشت های زراعی بویژه محصولات جالیزی باشند.
در پائین جدول اما زرشک و انگور را داریم که سطح زیر کشت آنها در منطقه ما فوق العاده کم و اندک است ولی مقاومت چشمگیری در برابر کم آبی دارند و حتی زرشک به عنوان گیاه بومی منطقه قابلیت کشت با دوره تناوب آبیاری یک ماهه و انگور دوره تناوب ۲۱ روزه را دارد .
به عبارتی یک هکتار زرشک در منطقه ما یک دهم و یک هکتار انگور یک هفتم خیار و کدو نیاز به آب دارند ضمن اینکه قیمت یک کیلو زرشک و یا کشمش چندین برابر خیار و کدو بوده و درآمد حاصله برای باغدار چندین برابر خیار و کدو و لوبیا می باشد.
سومین کاری که ما و بویژه مالکین ویلاهای خارج از شهر می توانند انجام دهند کمک به کاهش تولید گاز دی اکسید کربن از طریق استفاده از برق خورشیدی می باشد که عملاً یک گام بزرگ برای کاهش تولید کربن نیروگاه های سوخت فسیلی می باشد.
نصب تجهیزات برق خورشیدی هر چند بسیار هزینه زا بوده و بازگشت سرمایه آن بسیار کند می باشد ولی در بلند مدت هم به نفع جیب شماست و هم به نفع آب و هوای کره زمین.
مولدهای برق خورشیدی با تامین برق مورد نیاز ویلاها می توانند از گرم تر شدن زمین جلوگیری کنند و هزینه برق مصرفی خانوار را هم کاهش دهند که البته این مهم مشروط به تامین امنیت تجهیزات و اقداماتی در راستای جلوگیری از سرقت این تجهیزات گرانبها می باشد.
به هر حال امیدواریم که تغییرات اقلیمی در بلند مدت به نفع ایران باشد و همانگونه که بارش های سیل آسای چند روز گذشته بخشی از کم آبی دشت های ایران را جبران کرد روند تغییرات اقلیمی نیز در بلند مدت از سرزمین ایران جای بهتری برای زندگی بسازد.